Στον κόσμο των μη κερδοσκοπικών (όπως και στον επιχειρηματικό κόσμο), ο αντίκτυπος μετράται συνήθως σε αριθμούς: "τόσοι" χρήστες, "τέτοια" ταχύτητα μεταφόρτωσης, "τόσα" Tbytes δεδομένων κλπ. Αν και κατανοούμε την αναγκαιότητα χρήσης αυτών των μετρικών, και τις χρησιμοποιούμε και οι ίδιοι, ωστόσο προτιμάμε να μετράμε τον αντίκτυπο της δουλειάς μας μέσα από μικρές ιστορίες των μελών της τοπικής κοινότητας. Σε τελική ανάλυση οι αριθμοί και οι μετρικές χρειάζονται για να αντλούμε συμπεράσματα σχετικά με τη συμπεριφορά των ανθρώπων, τις κοινωνικές τάσεις κλπ. Σκεφτήκαμε, λοιπόν, "Γιατί να μην ακούσουμε τις ιστορίες τους από τους ίδιους; Γιατί να μην χρησιμοποιήσουμε αυτές τις ιστορίες για να σχηματίσουμε τη μεγάλη εικόνα;". Αυτός είναι ο τρόπος που μετράμε τον αντίκτυπο του κοινοτικού ασύρματου δικτύου Sarantaporo.gr στην τοπική κοινωνία. Μην περιμένετε, λοιπόν, να βρείτε νούμερα και αριθμούς εδώ. Αντ'αυτού, ελπίζουμε ότι θα βρείτε έμπνευση στις ιστορίες των μελών της κοινότητάς μας.
Στην Υγεία
Η υγειονομική περίθαλψη αποτελεί πρόκληση σε αυτές τις απομακρυσμένες περιοχές. Το πλησιέστερο κέντρο υγείας απέχει 30 χιλιόμετρα και το πλησιέστερο νοσοκομείο 80 χιλιόμετρα, μέσω ενός ανηφορικού, φιδογυριστού δρόμου. Έτσι, τα μέλη της τοπικής κοινότητας στερούνται την ποιότητα υπηρεσιών υγείας που είναι διαθέσιμες σε όλους τους κατοίκους των πόλεων. Το ασύρματο κοινοτικό δίκτυο Sarantaporo.gr βοηθάει στη βελτίωση της κατάστασης σε αυτόν τον τομέα. Οι επισκέπτες γιατροί το χρησιμοποιούν για να έχουν πρόσβαση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα συνταγογράφησης, ώστε να παρέχουν στους ασθενείς τη δημόσια υπηρεσία υγείας που δικαιούνται.
Αξιοποιώντας την υποδομή μας, το 2015 συνεργαστήκαμε με την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για να οργανώσουμε μια τοπική έρευνα με τον τίτλο "Ερωτηματολόγια με βάση το Διαδίκτυο: Σύνδεση ενός νοσοκομείου τριτοβάθμιας φροντίδας με απομακρυσμένες περιοχές, δίνοντας την ευκαιρία ευαισθητοποίησης και διακοπής του καπνίσματος". Η έρευνα αυτή επέτρεψε στους ερευνητές να προσεγγίσουν ένα ευρύ κοινό από την περιοχή και τελικά οδήγησε στη διοργάνωση διήμερης δωρεάν ιατρικής εξέτασης για εκείνους που θέλησαν να εξεταστούν σε κινητή μονάδα υγειονομικής περίθαλψης.
Σήμερα εξετάζουμε περαιτέρω τρόπους για να δημιουργήσουμε ακόμα περισσότερες υπηρεσίες για τις κοινότητές μας στον τομέα της απομακρυσμένης υγειονομικής περίθαλψης και της ενεργού υγειούς γήρανσης.
- Ψηφιακή συνταγογράφηση
- Έρευνα σχετική με την υγεία στην περιοχή μέσω ερωτηματολογίου
- Ενεργός υγειής γήρανση
Στην Κοινωνική Συνοχή
Τα χωριά μας γερνούν. Τα τελευταία 30 χρόνια μια ακατάσχετη πληθυσμιακή αιμορραγία έχει οδηγήσει στη γήρανση του εναπομείναντος πληθυσμού, καθώς οι νέοι είτε μετακομίζουν στις πόλεις, είτε μεταναστεύουν στο εξωτερικό αναζητώντας μια καλύτερη ζωή. Αυτοί που μένουν πίσω αποζητούν σε κάθε ευκαιρία να βλέπουν τα παιδιά και τα εγγόνια τους. Ο πιο προφανής αντίκτυπος του Sarantaporo.gr αναφορικά με αυτό τον τομέα είναι η χρήση υπηρεσιών τηλεδιάσκεψης από τους ντόπιους, ώστε να κρατάνε επαφή με συγγενείς και φίλους που ζουν στην πόλη ή στο εξωτερικό. "Παλιότερα έβλεπα τα εγγόνια μου κάθε δύο χρόνια, όταν με επισκέπτονταν από τις ΗΠΑ. Τώρα μπορούμε και πίνουμε μαζί τον πρωινό μας καφέ χρησιμοποιώντας το Skype", λέει κάποια γιαγιά ενός από τα χωριά του δικτύου.
Παράλληλα, ωστόσο, έχουμε δημιουργήσει και ένα ισχυρότερο, ίσως, αντίκτυπο που δεν είχαμε προβλέψει. Η ανοιχτή πρόσβαση στο διαδίκτυο έγινε κίνητρο για τα εγγόνια να επισκέφτονται το χωριό, μιας και πλέον μπορούν να κρατάνε επαφή με τους φίλους τους. Το ίδιο ισχύει και για τους γονείς τους, οι οποίοι χρησιμοποιούν το δίκτυο για να εργάζονται από απόσταση, σε ένα περιβάλλον που απολαμβάνουν. Το αποτέλεσμα είναι η συχνότερη και για μεγαλύτερες περιόδους επίσκεψη συγγενών στο χωριό. Αυτός είναι, άλλωστε, και ο βασικός λόγος για τον οποίο πολλοί ηλικιωμένοι κάτοικοι του χωριού αποφασίζουν να ασχοληθούν και να οικοδομήσουν το κοινοτικό δίκτυο στο χωριό τους: προσφέρουν στα εγγόνια τους αυτό που χρειάζονται, ώστε να μπορούν να τα έχουν κοντά τους.
Σε αυτή την κατηγορία αντικτύπου υπάγονται και πολλοί μετανάστες εργάτες, κυρίως από τα Βαλκάνια, οι οποίοι εργάζονται στα χωράφια και τις κτηνοτροφικές μονάδες. Για εκείνους συνδεσιμότητα σημαίνει να μπορούν να επικοινωνούν με τις οικογένειές τους, που έχουν μείνει στη χώρα καταγωγής τους. "Έχει αλλάξει η έκφραση στο πρόσωπό τους", μας μαρτυράει ένας από τους κτηνοτρόφους του δικτύου μας.
Με τους παραπάνω τρόπους το κοινοτικό δίκτυο δημιουργεί ένα ψηφιακό μονοπάτι, μέσα στο οποίο κυκλοφορούν τα δεδομένα σε αντίστιξη με την κίνηση των ανθρώπων που μεταναστεύουν από και προς την περιοχή μας.
- ηλικιωμένα μέλη της κοινότητάς μας συνδέονται με συγγενείς και φίλους που έχουν μεταναστεύσει
- μετανάστες εργάτες κρατάνε επαφή με τις οικογένειές τους στη χώρα καταγωγής τους
Στην Τοπική Οικονομία
Η γεωργία και η κτηνοτροφία είναι οι πυλώνες της τοπικής οικονομίας. Μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις περνάνε από πατέρα σε τέκνα, τα οποία αναζητούν διαρκώς τρόπους να βελτιώσουν τη δουλειά τους, αξιοποιώντας τις τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα τους. Η έλλειψη της πρόσβασης στο διαδίκτυο περιόριζε τους επαγγελματίες στις τοπικές αγορές είτε επρόκειτο για πρώτες ύλες και ανταλλακτικά εξαρτήματα ή για πώληση του προϊόντος τους. Με το κοινοτικό δίκτυο Sarantaporo.gr κατάφεραν να ξεφύγουν από το τοπικό επίπεδο, απέκτησαν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν υπηρεσίες όπως το taxisnet και το e-banking και ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν εργαλεία όπως κάμερες για απομακρυσμένη εποπτεία της φάρμας τους. Η υποδομή του κοινοτικού δικτύου τους επιτρέπει παράλληλα να αναπτύξουν λύσεις Internet of Things για να βελτιώσουν τις λειτουργίες και την παραγωγικότητά τους.
- χρήση e-banking, taxisnet
- νέες αγορές για πρώτες ύλες, εξαρτήματα, πώληση προϊόντων
- απομακρυσμένη εποπτεία της κτηνοτροφικής μονάδας
- λύσεις ΙοΤ στη γεωργία και την κτηνοτροφία
Στην Εκπαίδευση
Παλιότερα υπήρχαν σχολεία στα χωριά της περιοχής μας. Όχι πια, όμως. Οι μαθητές μεταφέρονται καθημερινά με λεωφορεία στην κοντινότερη πόλη (Ελασσόνα) και πίσω. Παλιότερα το τελείωμα της σχολικής ημέρας και η επιστροφή στο χωριό σήμαινε για αυτούς τους μαθητές ότι παύει και η επαφή με τους συμμαθητές τους, έως την επόμενη μέρα που θα βρεθούν ξανά στο σχολείο. Σήμερα δεν ισχύει αυτό. Κάνοντας χρήση του κοινοτικού δικτύου, οι μαθητές διατηρούν την επικοινωνία τους, κάτι που ισχυροποιεί τις σχέσεις φιλίας που αναπτύσσουν μεταξύ τους. Οι μαθητές που μένουν στα χωριά μπορούν πλέον και εκείνοι να παρακολουθούν τα online μαθήματα που διοργανώνουν εθελοντικά κάποιοι καθηγητές και έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες που χρειάζονται για να κάνουν τις εργασίες τους.
- οι μαθητές διατηρούν την επικοινωνία τους με τους συμμαθητές τους
- χρήση διαδικτύου για τις σχολικές εργασίες
- παρακολούθηση online μαθημάτων (βλ. σχετικά και την ιστορία μαθήτριας που αρίστευσε στις πανελλήνιες εξετάσεις)
- μείωση του ποσοστού παραίτησης του σχολείου
Στην Ψηφιακή Συμμετοχικότητα
Με την εμφάνιση του Ίντερνετ στις αρχές της δεκαετίας του '90 ξεκίνησε παράλληλα μια ακόμα μεγαλύτερη απομόνωση των πολιτών που ζουν σε απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές. Πλέον, εκτός της γεωγραφικής τους απομόνωσης, βιώνουν παράλληλα έναν ιδιότυπο ψηφιακό αποκλεισμό. Οι έννοιες της ψηφιακής συμμετοχής και διακυβέρνησης, της πρόσβασης στα ψηφιακά κοινά, ακόμα και οι αυτονόητες ψηφιακές υπηρεσίες προς τους πολίτες αυτής της χώρας τους είναι άγνωστα. Το κοινοτικό δίκτυο Sarantaporo.gr σπάει αυτή την ψηφιακή απομόνωση παρέχοντας όχι μόνο πρόσβαση στο διαδίκτυο, αλλά και σεμινάρια ψηφιακών δεξιοτήτων και ψηφιακού αλφαβητισμού, ενδυναμώνοντας τις τοπικές κοινότητες μέσω της χρήσης των ψηφιακών τεχνολογιών και του διαδικτύου.
- ψηφιακή συμμετοχικότητα
- συμμετοχή σε online κοινότητες
- διαμοιρασμός και πρόσβαση στα ψηφιακά κοινά
- χρήση ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών
Στις Τοπικές Ψηφιακές Υπηρεσίες
Τα κοινοτικά δίκτυα δεν αποτελούν μονάχα μια "πόρτα προς το διαδίκτυο" για τους πολίτες. Πρόκειται για σύγχρονες τηλεπικοινωνιακές υποδομές, οι οποίες χτίζονται από τους ίδιους τους πολίτες, με τρόπο ώστε να εξυπηρετούν τις ανάγκες της τοπικής κοινότητας. Ανάγκες όπως η επικοινωνία μεταξύ των χωριών με χρήση VoIP, η χρήση ΙοΤ αισθητήρων για την παροχή χρήσιμων υπηρεσιών (π.χ. μετεωρολογικός σταθμός στην περιοχή), η κοινή χρήση ψηφιακού περιεχομένου, η τηλεμετάδοση τοπικών εορτών στην ομογένεια, η απομακρυσμένη εποπτεία περιουσίας ή κτηνοτροφικών μονάδων με χρήση καμερών κ.α. Για τη λειτουργία αυτών των υπηρεσιών, ωστόσο, δεν είναι απαραίτητη η πρόσβαση στο διαδίκτυο. Μπορούν να στηριχθούν και να λειτουργήσουν πάνω στην τοπική υποδομή, ως τοπικές υπηρεσίες προς τα μέλη της κοινότητας.
- απομακρυσμένη εποπτεία σπιτιών για ασφάλεια
- απομακρυσμένο πότισμα
- τοπικός μετεωρολογικός σταθμός
- κοινή χρήση τοπικού ψηφιακού περιεχομένου
Στον Ψηφιακό Αλφαβητισμό
Πρόκειται για το δεύτερο πυλώνα, μαζί με την τηλεπικοινωνιακή υποδομή, πάνω στον οποίο στηρίζεται η ενδυνάμωση των πολιτών για να αποκτήσουν μια ουσιαστική πρόσβαση στο διαδίκτυο. Η χρήση του διαδικτύου παρέχει πολύ περισσότερα από την απλή πρόσβαση στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Αρκεί να μπορεί ο χρήστης να αντιλαμβάνεται τις ευκαιρίες που εμφανίζονται και τις απειλές που ελλοχεύουν και να έχει τις γνώσεις και τις δεξιότητες, ώστε να μπορεί να αξιοποιήσει στο μέγιστο βαθμό τα ψηφιακά κοινά, χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τα προσωπικά δεδομένα του και την ακεραιότητά του. Μέσα από εργαστήρια και εκπαιδευτικές ημερίδες οικοδομούμε τις ψηφιακές δεξιότητες στα μέλη της κοινότητάς μας. Οι δεξιότητες αυτές εκτείνονται από την απλή χρήση του υπολογιστή ή του κινητού έως προχωρημένες δεξιότητες διαχείρισης δικτύων. Οι συμμετέχοντες είναι όλων των ηλικιών: από παιδιά μέχρι τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους!
Στην Προσωπική Ικανοποίηση
Το βασικότερο, ίσως όλων, είναι ότι περνάμε καλά κάνοντας κάτι που έχει νόημα και είναι μεγαλύτερο από τον καθέναν από εμάς! Αξιοποιούμε τις δημιουργικές μας δυνάμεις για να εξασφαλίσουμε ένα βασικό ανθρώπινο δικαίωμα στην περιοχή μας: την πρόσβαση στα ψηφιακά κοινά και η ψηφιακή συμμετοχικότητα. Με αυτό τον τρόπο γεφυρώνουμε το ψηφιακό χάσμα στην περιοχή μας, δημιουργώντας παράλληλα ευκαιρίες και κίνητρα για τους νέους ανθρώπους να παραμείνουν ή να επιστρέψουν στον τόπο που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν. Το όραμά μας είναι να διατηρήσουμε ζωντανά τα χωριά μας. Αυτό δίνει νόημα στη δράση μας. Γινόμαστε καλύτεροι μέσα από την εξέλιξη της κοινότητάς μας και απολαμβάνουμε τα συλλογικά μας επιτεύγματα.