Επιβάλλεται η περιβαλλοντική στροφή των κυβερνήσεων και των επιχειρήσεων αλλά και το χτίσιμο της περιβαλλοντικής συνείδησης των πολιτών
2011…
…ένα έτος που, εκτός από τις οικονομικές ανησυχίες, διακατέχετεαι και από τη μέγιστη μέχρι στιγμής ανησυχία για τις συνέπειες της ανθρώπινης δραστηριότητας στον πλανήτη. Τα τελευταία χρόνια, παρατηρούνται φαινόμενα που επιτάσσουν την περιβαλλοντική στροφή των κυβερνήσεων, των επιχειρήσεων αλλά και των απλών πολιτών, προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της ανάπτυξης σε επίπεδα μικρότερα της φέρουσας ικανότητας της φύσης. Δεν υπάρχουν περιθώρια για οποιαδήποτε καθυστέρηση σε ανάληψη δράσης για τις ήδη επιβαρυμένες συνθήκες. Η δράση αυτή, εκτός από την απόκτηση περιβαλλοντικής συνείδησης από κάθε άνθρωπο, περιλαμβάνει και τη συμπόρευση των φορέων με τους επιστήμονες για την εύρεση ενός αποτελεσματικού σχεδιασμού αναφορικά με το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης με την κλιματική αλλαγή και οποιαδήποτε άλλη μικρότερου μεγέθους επίπτωση.
Η έννοια της λέξης «Περιβάλλον» δεν μπορεί να αποδοθεί με λίγες λέξεις. Θα πρέπει κάποιος να ψάχνει τις πραγματικές του διαστάσεις, ορατές και αόρατες - δυσδιάκριτες, προκειμένου να κατανοεί όλο και περισσότερο τους μηχανισμούς, τη λειτουργία, τους διάφορους κλάδους, τις διαδράσεις μεταξύ των και γενικότερα την έννοια του περιβάλλοντος. Μερικοί από τους κλάδους είναι το φυσικό περιβάλλον, το ανθρωπογενές, το κοινωνικό, το οικονομικό, το ακουστικό κλπ. Οι περισσότεροι στο άκουσμα της λέξεως στρέφουμε τη σκέψη μας μόνο στο φυσικό περιβάλλον. Εξετάζοντας το, όμως, παράλληλα με τους υπόλοιπους κλάδους θα σχηματίσουμε μια εικόνα διαφορετική από αυτή που θα σχηματίζαμε βλέποντάς το μόνο ως φύση. Η πλέον σημαντική διάσταση για τον άνθρωπο είναι η συσχέτιση του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας (σωματική και ψυχική). Αυτή η συσχέτιση επιβάλλει από μόνη της την προστασία του.
Για να προστατεύσουμε το περιβάλλον, στο βαθμό που μπορεί ο καθένας μας, θα πρέπει να βρούμε τις αιτίες υποβάθμισής του. 
Σαν πολίτες μπορούμε να βοηθήσουμε κυρίως με την πρόληψη. Βέβαια δεν είναι λίγες οι εθελοντικές δράσεις καθαρισμού των πολιτών και οι προσπάθειες απορρύπανσης, με σημαντικά αποτελέσματα. Αλλά νομίζω πως είναι σημαντικότερο να μην φτάνουμε στο σημείο αυτό, της οργάνωσης δηλαδή εθελοντικών προσπαθειών καθαρισμού.
Και για να γίνει κάτι τέτοιο θα πρέπει να αλλάξουμε τις συνήθειές μας. Η γνωστή φράση «εγώ θα σώσω το περιβάλλον» πρέπει να απορριφθεί. Ο καθένας από εμάς επιβάλλεται να βοηθήσει στο βαθμό που μπορεί. Κάποιος μπορεί να «ελαφρύνει» το πεζοδρόμιο από τις γόπες του και κάποιος άλλος τον υδροφόρο από τα φυτοφάρμακά του ή ακόμα κι από τα τοξικά απόβλητα της επιχείρησης του. Συγχρόνως θα πρέπει η πολιτεία να σταθεί αρωγός και να ενισχύσει τις ατομικές προσπάθειες παρέχοντας στον πολίτη ευκολίες και κίνητρα για την προστασία του περιβάλλοντος ενώ παράλληλα αντικίνητρα στη ρύπανση.
Στον τομέα των υπηρεσιών πρέπει να αλλάξουν πολλά πράγματα. Στη θεωρία και στη νομοθεσία υπάρχει η έννοια της προστασίας του περιβάλλοντος. Στην πράξη όμως δεν υπάρχει σωστή εφαρμογή της νομοθεσίας. Πολλές φορές, οι σχετικές με το περιβάλλον υπηρεσίες δεν διαθέτουν το κατάλληλο επιστημονικό προσωπικό, ενώ αυτό υπάρχει σε αφθονία – ειδικά στην εποχή μας. Πέραν τούτου, το σύστημα πάσχει στον τομέα του ελέγχου. Σ’ αυτό το σημείο, είναι σκόπιμο να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα, ώστε να εξετάζεται η αποτελεσματικότητα των προστατευτικών μέτρων ή ακόμα και η ύπαρξη αυτών. Και βέβαια η τήρηση των νομοθεσιών θα πρέπει να εφαρμόζεται με ίσους όρους για όλους, είτε πρόκειται για «θνητό» πολίτη, είτε για επιχειρηματία, είτε για δημόσιο φορέα είτε για πολιτικά πρόσωπα.
Δεν είναι ντροπή να προστατεύουμε το περιβάλλον, ούτε μαγκιά να το βρωμίζουμε. Και η προστασία αλλά και η ρύπανση γυρίζουν άμεσα σ’ εμάς τους ίδιους. Όταν για παράδειγμα, πετάμε τα σκουπίδια μας οπουδήποτε, αυτά «ξεπλένονται» από τη βροχή και τα νερά, μαζί με τα δικά τους υγρά περιεχόμενα (όσα έχουν – βλέπε φυτοφάρμακα), μεταφέρονται στον υδροφόρο, απ’ όπου θα αντλήσουμε νερό για να πιούμε. Η ατμόσφαιρα δεν διαφέρει από το έδαφος και τα νερά. Κι εμείς θα εισπνεύσουμε τον γεμάτο διοξίνες αέρα, από τα λάστιχα - πλαστικά που κάψαμε, όπως επίσης και τα αυξημένα καυσαέρια μιας πόλης αφού συμβάλλαμε στην αύξησή τους.
Ας αφιερώσουμε λοιπόν, λίγο χρόνο για να σκεφτούμε τι μπορούμε να αλλάξουμε στον εαυτό μας και στις συνήθειές μας, που να μειώσει τις επιπτώσεις στο περιβάλλον ή ακόμα και να επιδράσει θετικά σ’ αυτό. Κι ας βάλουμε καλά στο μυαλό μας, το ό,τι αποτελούμε ένα κομμάτι της φύσης.
Τριαντάφυλλος Δ. Βαΐτσης
Μηχανικός Περιβάλλοντος
Μέλος της ομάδας διαχείρισης του Sarantaporo.gr
